OYUN TERAPİLERİ

Oyun Terapisi Nedir?

Kısaca, yetişkinler için psikoterapi/danışmanlık neyse, çocuklar için de oyun terapisi odur. Yetişkinler sıkıntılarını bir uzmana veya sevdiklerine anlatarak rahatlayabilirler. Oysa çocuklar bunu yapabilecek olgunlukta değillerdir. Ufak sıkıntıları dile getirseler bile, en derinde yaşadıkları duyguyu farkedemez, etse bile isimlendiremez, anlamlandıramazlar.

Peki çocuklar dertlerini nasıl anlatırlar? Oyunla.

Oyuncaklar çocukların kelimeleri, oyun ise onların dilidir denir. Çocuk, oyun terapisi ile, kendisini en doğal haliyle anlatma fırsatı bulur. Bu sayede, yaşadıklarını daha iyi anlamaya, onları çözmek için çaba sarf etmeye ve yaşadıklarıyla baş edebilmeye başlar. 

Oyun Terapisi çocukluk problemlerini çözmede yardımcı olurken aynı zamanda farklı bakış açılarıyla da duruma müdahale eder. Burada farklı yöntemler ve yönelimler mevcuttur.

Çocuk Merkezli/Yönlendirmesiz Oyun Terapisi

Bu yaklaşıma göre çocuğun doğuştan içinde taşıdığı olumlu özellikler, öz-güven ve iyileşme/iyiye doğru gitme dinamiği mevcuttur. Yaşanan deneyimler bunların üzerini örtmüştür ve unutulmaya yüz tutmuşlardır. Terapinin amacı bunları ortaya çıkarmaktır. Bu amaçlılık doğrultusunda terapistin görevi ise çocuğa güvenmek, potansityelini desteklemek ve onun hızında, tercih ettiği şekilde ona rehberlik etmektir. Bu nedenle yaklaşımın adı da çocuk merkezlidir. 

Çocuk Merkezli Oyun Terapisi' nde öncelikle anne ve babadan bilgi almak, öyküyü dinlemek için sadece ebeveynlerle yapılan bir seans gerçekleştirilir. Ardından başka bir gün ve saat çocukla sürece başlanır. Buluşmaların çoğu çocukla gerçekleştirilir, ailelerle belirli aralıklarla görüşülmektedir. Seanslar içinde yapılandırılmış oyunlar ya da etkinlikler mevcut değildir. Oyun odası pek çok oyuncak çeşidi içeren bir ortamdır ve çocuklar istedikleri eşyalarla istedikleri gibi vakit geçirebilirler. Terapist önceden birkaçını seçmez ya da çocuğu oynaması için yönlendirmez. Yapılandırılmamış bir süreç olduğu için hızını çocuğun ayarladığı bu yaklaşım yaygın şekilde güvenle kullanılmaktadır. 

Theraplay  Aile ve Oyun Terapisi

Theraplay çocuklara hayatlarındaki yetişkinler, diğer çocuklar ve kendi duyguları ile bağlantı kurmakta zorlandıklarında destek vermek amacıyla kullanılan, geçerliliği ve etkinliği kanıtlanmış bir oyun terapisi yöntemidir. 

Theraplay terapisti çocuğun ve ailenin gelişim alanlarını tespit ederek sürecin yönetimini ele alır. Bir başka deyişle terapist aktiviteleri ihtiyaçlara yönelik olarak şekillendirir, terapi sürecinin yapısını belirler ve seansın hızını ayarlar. Aynı zamanda ebeveynler ve çocuğa bakım sağlayan diğer önemli kişiler de (büyükanne, bakıcı, vb.) terapi sürecine mümkün olduğu kadar dahil edilir. Terapist onlardan terapi seanslarında uygulanan aktiviteleri planlanan şekilde ev ortamına taşımalarını ister.

Theraplay aktiviteleri, çocuğun ebeveynini “yapılandırıcı” (kuralları koyan, vb.) ve “besleyici” rolündeki kişi olarak algılamasını ve bu sayede çocuk ile ebeveyn arasında sağlıklı bir yakınlık hissi yaratılmasını hedefler. Terapinin amacı, çocuğun yetişkinler ve diğer çocuklarla daha rahat olmasını, kendi kararlarını alacak bir yetişkin olma yolunda sağlıklı bir özgüven hissi geliştirmesini ve duygularını yaşamak/ifade etmek konusunda daha özgür olmasını sağlamaktır.

Theraplay terapisti, ebeveynlerin çocuklarına özel gelişim hedeflerini somutlaştırmalarına yardımcı olur. Ayrıca terapist, ebeveynlere bu süreçte aktif katılımcılar olmaları ve çocuklarıyla paylaştıkları seans deneyimlerini ev yaşamlarına aktarmaları konusunda destek verir.

Marschak Etkileşim Metodu

Marschak Etkileşim Metodu (MEM), çocuk ile ebeveynleri (bakım verenleri) arasındaki etkileşimi gözlemlemek ve değerlendirmek için kullanılan yapılandırılmış bir tekniktir. Theraplay oyun terapisi ile birlikte veya ayrı olarak ikili etkileşim gözlemi için kullanılır. Ebeveynlerin ve çocuğun birlikte yerine getirdikleri bir dizi basit görevden oluşur. Ebeveynin, Theraplay’in temel boyutları olan Yapı, Besleme, Bağlılık ve Mücadele alanlarındaki kapasitesini, çocuğun da ebeveynine verdiği karşılık ve tepkileri değerlendirmede kullanılır. Tedavi planlamada ve ailelerin ilişkilerini güçlendirmede onlara nasıl destek olunacağının belirlenmesinde kullanılan faydalı bir araçtır.

Çocuğumun Oyun Terapisine İhtiyacı Olduğunu Nasıl Anlarım?

Çocuklar da yetişkinler gibi kendilerni zorlayan, idare etmekte zorlandıkları tecrübeler yaşarlar. Bazen çocuklar, kendi başlarına veya çevrelerinin desteğiyle bunların üstesinden gelebilirler. Bazı yaşantılar ise kendi başlarına veya ufak destekle halledilebilecek kadar kolay değildir. Böyle durumlarda yaşadıklarını anlatamayan çocuk bunları davranışlarına döker. Aile içinde, okulda veya genel çevrede endişe uyandıran, sıkıntı yaratan davranışlar gözlemlenmeye başlandığında, vakit kaybetmeden bir uzmanla görüşmekte fayda vardır.

Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Kullanılır?

  • Akademik ve sosyal alanlarda kendinden beklenenin altında performans sergileyen,

  • Geceleri kabus gören, uykuları düzensizleşen,

  • Travmatik deneyim yaşamış olan,

  • Fiziksel, duygusal veya cinsel tacize maruz kalmış,

  • Anne-babanın boşanmasına/ayrılmasına bağlı olarak sıkıntı yaşayan,

  • Kaygı, stres, fobi sorunları yaşayan,

  • Alt ıslatma, parmak emme, tırnak yeme gibi davranışlar sergileyen,

  • Kayıp ve yas dönemine bağlı olarak sıkıntı yaşayan,

  • Genel olarak çevresinden kopuk, ilgisiz, mutsuz tavırlar sergileyen,

  • Arkadaş edinmekte, akran ilişkilerinde zorlanan,

  • Kardeş ilişkilerinde sıkıntı yaşayan,

  • Çevresinde “zorbalığa” maruz kalan veya kendisi “zorbalık” yapan,

  • Otizm

  • Gelişimsel bozukluklar ve gerilikler

  • Bağlanma problemleri

  • Evlat edinilmiş çocuklar ve aileleri

  • Dikkat eksikiği ve hiperaktivite

  • Davranış ve karşıt gelme bozuklukları

Çocuklar için oyun terapisi oldukça faydalıdır. Yukarıdaki durumlar çoğaltılabilir. Bu nedenle, sıkıntı yaşayan ve bu nedenle çevresini endişelendiren her çocuk için oyun terapisi uygundur denilebilir.

Kaç Yaşındaki Çocuklar Oyun Terapisinden Faydalanırlar?

Oyun terapisi her çocuk için uygundur ama çoğunlukla 3-12 yaş aralığındaki çocuklarla uygulanılır.

Oyun Terapisinin Çocuklara Katkıları Nelerdir?

Oyun terapisi ile çocuklar,

  • Kendi sorumluluklarını almayı,

  • Seçim yapmayı ve yaptıkları seçimin sorumluluğunu almayı,

  • Kendilerine saygı duymayı,

  • Kendilerini kontrol etmeyi,

  • Duygularını tanımayı ve bunların kabuledilebilir olduklarını,

  • Yaratıcı düşünmeyi ve problem çözme becerilerini geliştirmeyi öğrenirler.

Scroll to Top