BETÜL BULUT ( Psikolog )

Duygusal açlık mı? Fiziksel açlık mı?

Duygusal faktör, kişi anne karnından çıktıktan sonra yaşamının her an ve her alanında kişiyle birlikte olur. Özel hayat, aile ilişkileri, sosyal ilişkiler, okul ve iş hayatında vb. her an her yerde... Bireyin temel ihtiyaçları olan uyku, barınma ve yemek yeme gibi duygusal durum da bireyin temel bir faktörüdür.

Bireyin yaşadığı zorlayıcı duygularla birlikte; kaygı, stres, mutsuzluk ve öfke durumlarında duygusal ihtiyacının karşılanması için kaçındığı en kolay davranış da yemek yemedir. Dilbaz içine düşülen kısırdöngüyü şu şekilde ifade ediyor. “Kişi mutsuzluk, bazı ruhsal açlık ya da yaşanılan çatışmalardan dolayı yemek yiyerek haz almanın peşine düşüyor. Yeme anında o hazzı alıyor ancak sonrasında inanılmaz bir pişmanlık hissediyor ve suçluluk yaşıyor. Yaşadığı bu ruhsal durumdan yine yemek yiyerek kurtulma gayretine düşüyor. Mutsuzluğunu giderme arzusu bir kısırdöngüye dönüşüyor. Sarmal büyüdükçe büyüyor ortaya obezite çıkıyor. Beyin artık şu mesajı veriyor. ‘En ufak bir mutsuzluk halinde yemek ye mutlu ol.’ Haz alınmayan hiçbir şeye bağımlılık oluşturmaz.”

Birey duygusal açlığı ve fiziksel açlığı ayırt edebilmesi gerekir.

Fiziksel açlık nedir?

Fiziksel olarak acıkmışsanız midenizde guruldama veya ağrı olarak kendini belli eder. Çok yavaş ortaya çıkar ve bir süre yemeden de durabilirsiniz.

• Yediklerinizin farkında olursunuz. Az mı çok mu bilirsiniz.
• Mideniz dolduğundan emin olur ve o an bırakırsınız.

Duygusal açlık nedir?

Duygusal olarak zorlandığınız durumlarda ani gelen bir yemek yeme isteğidir.

• Aniden mide kazınmaya başlar.
• O an bağımlı olduğunuz yiyecek ne varsa canınız çeker.
• Bilinçsizce bir yeme istediği vardır. Bazen ne yediğiniz fark etmez.
• Mideniz dolsa dahi yemek yemeye devam eder hatta rahatsız olana kadar yiyebilirsiniz.
• Yemek sonrasında suçluluk hissedersiniz.

Duygusal açlık ile baş edemeyen ve kilo artışı olan bireylerde kaygı bozuklukları, depresyon, özgüven problemi, içe kapanma ve utangaçlık gibi problemlere neden olabilir.

Kendinizi devamlı buz dolabı karşısında veya abur cubur yerken fark ettiğinizde şu soruları sorun; ‘benim şu an ihtiyacım olan tam olarak ne? Aç mıyım yoksa mutsuz muyum? Mutsuz isem bunu yedikten sonra mutsuzluğum geçecek mi? Mutsuzluğumu nasıl çözebilirim?’

Bu sorular daha sağlıklı bir şekilde çözüm bulmanızı sağlayabilir.

Duygusal açlığın daha ileri seviyesi yeme bozukluğudur. Anoreksiya nervoza, bulimia ve özellikle tıkanırcasına yemek yeme gibi yeme bozukluğunun temelinde yatan neden çocukluktaki aile ilişkilerindeki bağlanma türü ve travmalardır. Bu problemin ortadan kalkması için geçmişte yaşanan olumsuz deneyimler psikolojik yardımla çözülmesi gerekir.

Anoreksiye Nervoza Belirtileri

• Sürekli besinlerle ilgilenme
• Açlık hissini reddetme
• Aşırı kilo kaybı karşısında bile kendini kilolu görme
• Aşırı egzersiz yapma
• Devamlı kilo alma korkusu yaşama
• Depresif ruh hali ve depresyona girme

Bulimia Belirtileri

• Kısa sürede aşırı ve hızlı yeme
• Yediklerini kusma
• Kiloda ani artma ve azalma
• Çok yedikten hemen ertesi gün hiçbir şey yememe
• Depresif ruh hali ve depresyona girme

Tıkanırcasına Yemek Yeme Belirtileri

• Belli bir zaman diliminde birçok insanın yiyebileceğinden çok daha fazlasını yeme
• Yemek esnasında kontrolü kaybetmek. Kendini durduramama ya da ne kadar yediğini kontrol edememek
• Normalden hızlı yeme
• Açlık hissedilmemesine rağmen yemek yeme
• Yedikten sonra suçluluk duygusu, kendinden iğrenme ve depresif hissetmek

Özelikle duygusal açlık tıkanırcasına yemek yemeye neden olabiliyor. Sizler de bu belirtileri kendinizde görüyorsanız ve bu durumla baş edemiyorsanız, sıklıkla çevrenizde tepki görüp yaşam kalitenizde düşüş oluşuyorsa mutlaka bir uzman desteği alın.