ELİFCAN ÖZTÜRK ( Uzman Psikolog / Psikoterapist )

              İlkokul döneminde, 10 yaşa kadar olan süreçte sönmüş olan cinsel merak ve dürtüler; ergenlikle beraber tekrardan gündemi oluşturmaya başlamaktadır. Kız ve erkek çocuklarında yaşa ve kişisel farklılıklara bağlı olarak farklı zamanlarda bu süreç başlamaktadır. Genel olarak kızlar 10-12 yaşlar arasında ilk adet kanamasıyla, erkekler ise 12-14 yaşlar arasında ilk gece boşalmasıyla ergenliğe girmektedirler. Fakat çok öncesinde kızlarda göğüs, erkeklerde penis büyümesi; her ikisinde de kıllanmanın artması, vücut şeklinin değişmesi, cilt tiplerinin farklılaşması (yağlanma, siyah nokta veya sivilce oluşumu) gibi belirtiler hem ailelere hem de ergenlerin kendisine ipucu olmaktadır.

                Değişimlere ayak uydurmaya çalışan ergen, aslında ilkokul çağına kadar olan süreçteki doğal çocuk gibi sorular sorma, cevaplar arama, keşfetme gibi dürtülere sahiptir. Fakat ‘ayıp’ kelimesi hayatlarında ciddi etkilere sahipken maalesef doğal davranamamaktadırlar. Kafalarındaki soru işaretleri büyümektedir, hormonların da etkisiyle daha gergin ve ‘huysuz’ hale gelip daha ulaşılamaz ya da iletişim kurulamaz hale gelmektedirler. Süreç bu şekilde ilerlerken aileler kendilerine soru sorulmadığı için ergenlik ve cinsellikle ilgili açıklamada bulunma ihtiyacı duymazlar, neler olup bittiğini gözlemleyerek kendilerince bu dönemi geçirmeye çalışırlar. Tam da bu noktada çocuklarının sürecine dahil olmaları belki de pek çok şeyi tersine çevirecek bir adım olacaktır. Ergenliğin ilk belirtilerinden itibaren olup biteni ve bundan sonra olması muhtemel gelişmeler hakkında konuşmaları, bu konuların birer ‘tabu’ değil de olağan olduğunu otomatik olarak ifade edecektir. Ayrıca ilerleyen zamanlardaki doğru cinsellik ve ilişkilerle ilgili konuşmalar için de elverişli ortamı sağlamaktadır.

                Gençler, kendilerindeki değişikliklere yavaş yavaş adapte olurken merakları ve ilgileri karşı cinse kaymaktadır. Hemcinsinden daha ‘güzel/yakışıklı’ olma, beğendiği kişinin dikkatini çekebilme, kendini beğendirme konuları hayatlarının birincil enerji ve aynı zamanda sorun kaynaklarını oluştururken; cinsellik, fanteziler, cinsel ilişki, mastürbasyon gibi pek çok mahrem konuda merakları da artmaktadır. Aileler için belki de en zor konu, çocuklarını bu konularda aydınlatmalarıdır. İlk adımı atma her zaman ertelenmektedir, çocuklarının büyüdükleri görmezden gelinmektedir. Eğer ergenliğin başlarında onlarla sağlıklı bir iletişim kurmayı başardılarsa bu evrede çok daha rahat edeceklerdir. Ailelere yardımcı olmak adına şu konu başlıklarıyla başlamaları önerilebilir;

Karşı cinse duyulan ilginin doğallığı, ilişki içindeki yakınlaşmanın doğru yolları, yapılan yanlışlardan korumaya çalışmanın katı ahlaki kurallardan değil de onların ruhsal açıdan zedelenmelerini önlemek amacıyla olduğu, cinsel ilişkiye girme ile ilgili dikkat etmesi gereken noktaları, kendi vücutlarıyla ilgili kararları yalnızca kendilerinin verebileceği

                Burada dikkat edilmesi gereken ebeveynlerden kimin bunları konuşacağı noktasıdır. Genelde hem ebeveynin hem de çocuğun rahat etmesi adına aynı cinsiyette olmaları tavsiye edilir ve uygulanır (anne ya da babanın olmaması durumunda rol model olabilecek çocuğa yakın biri tercih edilmelidir). Fakat ailenin bir olduğu ve gerektiğinde bu konuları ikisiyle de konuşabileceğini hissettirmek adına konuşmayı yapma kararının anne ve babanın beraber aldığı, ne konuşulacağını diğerinin de bildiği vurgulanmalıdır.

                Ergenlik dönemi hem ailelerin hem de çocukların gözünü korkutan, biraz da belirsiz olduğu için temkinli davrandıkları bir dönem olmaya hala devam etmektedir. Bu bakış açısı daha kaç yıl sürecek bilinmez. Fakat hangi yüzyılda hangi bakış açısı egemen olursa olsun, iki grubu da kurtaran ortak yaklaşım; çocukluk kadar normal ve doğal olan ergenliğin hatalarla beraber kabul edilmesi ve bu dönemde doğru iletişim şekillerinin belirlenip sürdürülmesidir.